İş yerlerinde fiziksel güvenlik kadar önemli bir başka konu daha var: psikolojik güvenlik. Günümüzde çalışanların maruz kaldığı psikolojik baskı, dışlanma, küçümsenme ve yıldırma gibi davranışlar artık yalnızca bir “iletişim sorunu” olarak değil, bir iş sağlığı ve güvenliği sorunu olarak da ele alınıyor. Bu noktada sıkça sorulan soru şu: Mobbing bir iş sağlığı ve güvenliği (İSG) sorunu mudur?
Cevap: Kesinlikle evet.
Mobbing Nedir?
Mobbing, bir çalışanın iş yerinde sistematik biçimde duygusal, sosyal ya da mesleki olarak baskı altına alınması, aşağılanması, yalnızlaştırılması ya da küçük düşürülmesidir. Bu davranışlar çoğu zaman uzun süreye yayılır ve kasıtlıdır. Hedef; çalışanın iş yerinden uzaklaşması ya da performansının düşmesidir.
Mobbingin İş Sağlığı Üzerindeki Etkileri
İş sağlığı, yalnızca bedensel sağlığı değil, ruhsal ve sosyal sağlığı da kapsar. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sağlık, “bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali”dir. Bu tanım üzerinden bakıldığında mobbingin çalışan sağlığı üzerindeki etkileri yadsınamaz:
• Kronik stres
• Anksiyete (kaygı bozuklukları)
• Depresyon
• Uyku bozuklukları
• Konsantrasyon kaybı
• Tükenmişlik sendromu
• İş kazalarına açık hale gelme
Bu etkiler sadece bireyde değil, iş yerinde genel verimlilikte, takım ruhunda ve kurum kültüründe ciddi yaralar açar.
Mobbing ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Türkiye’de yürürlükte olan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, işverenin sorumluluklarını açıkça belirtir. Kanuna göre:
“İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.”
Bu kapsam, sadece fiziksel değil, ruhsal güvenliği de kapsar. Dolayısıyla mobbing; İSG mevzuatı çerçevesinde önlenmesi gereken bir risk olarak değerlendirilmelidir.
Risk Değerlendirme Sürecinde Psikososyal Riskler
İSG risk değerlendirme süreçlerinde artık psikososyal riskler (mobbing, iş stresi, duygusal şiddet, iş yükü baskısı vb.) de göz önünde bulundurulmaktadır. Bu da, iş yerinin sadece fiziksel açıdan değil, psikolojik yönden de güvenli hale getirilmesi gerektiği anlamına gelir.
İşverenin Yasal ve Etik Sorumluluğu
Bir iş yerinde mobbing vakalarının yaşanması, sadece etik değil, hukuki sorumluluk doğurur. İşverenin;
• Çalışanları psikolojik şiddete karşı koruması,
• Mobbing iddialarını araştırması,
• Önleyici politika ve eğitimler geliştirmesi,
• Şeffaf ve destekleyici bir iş ortamı oluşturması
gerekir.
Mobbingle Mücadelede Kurumsal Yaklaşım
Mobbing ile mücadele için iş yerlerinde;
• Psikolojik güvenliği merkeze alan bir İSG kültürü oluşturulmalı
• Mobbing bildirim mekanizmaları kurulmalı
• Anonim geri bildirim sistemleri devreye alınmalı
• İSG kurulları bu tür şikâyetleri dikkate almalı
• Çalışanlar eğitilmeli ve bilinçlendirilmeli
Evet, mobbing sadece bir kişisel sorun değil; sistemli ve toplumsal bir iş sağlığı ve güvenliği problemidir. Bu nedenle her iş yerinde fiziksel güvenlik kadar psikolojik güvenlik de ciddiyetle ele alınmalı, mobbingi önlemeye yönelik adımlar bir İSG politikası haline getirilmelidir.
“Güvenli iş yeri; yalnızca düşmeyen, yaralanmayan değil, aynı zamanda incinmeyen bir çalışanın olduğu yerdir.”
Yorumlar (0)
Yazıya ilk yorumu siz yazarak düşüncelerinizi diğer kullanıcılarla paylaşabilirsiniz.